Alfa-mannosidose is een zeldzame erfelijke ziekte die bij kinderen en volwassenen kan leiden tot afwijkingen van het skelet, grove gelaatstrekken, gehoorverlies, cognitieve stoornissen, problemen met het immuunsysteem (wat bijvoorbeeld kan betekenen dat u vatbaarder bent voor infecties), geestelijke gezondheidsproblemen en gedragsstoornissen.1
About Alpha-Mannosidosis
Wat is alfa-mannosidose?
Ons DNA bestaat uit vele genen, waarvan er één instructies geeft voor de aanmaak van een enzym dat alfa-mannosidase heet. Wanneer dit gen specifieke mutaties heeft, wordt het enzym niet goed geproduceerd. Dit leidt tot een stapeling van oligosachariden en veroorzaakt alfa-mannosidose.2
Dit enzym werkt in de lysosomen, compartimenten in de cel die materialen verteren en recyclen. In de lysosomen helpt het enzym om bepaalde suikermoleculen, de mannoserijke oligosachariden, af te breken. Dat zijn suikermoleculen met een lange keten, die worden gebruikt voor de aanmaak van botten, kraakbeen, huid, pezen en vele andere weefsels in het lichaam.3
In de loop van een normaal leven worden oligosachariden voortdurend gerecycled. Enzymen helpen bij deze biologische processen in de cel. Bij kinderen en volwassenen met alfa-mannosidose werkt het enzym alfa-mannosidase niet of onvolledig en dus worden deze suikers slechts deels afgebroken. In de loop der tijd stapelen ze zich op in het lichaam, wat steeds meer schade aan de cellen veroorzaakt. Baby’s hebben soms maar weinig tekenen van de ziekte, maar naarmate er meer en meer cellen beschadigd worden door de stapeling van de suikers, ontstaan de symptomen.3
Alfa-mannosidose wordt veroorzaakt door erfelijke mutaties in een gen dat MAN2B1 heet.4
Erfelijke mutaties worden geërfd van de vader of moeder, of in het geval van alfa-mannosidose van beide ouders. Het MAN2B1-gen bevat de informatie om het enzym alfa-mannosidase aan te maken. Dit enzym wordt door een mutatie in het MAN2B1-gen niet goed geproduceerd. Een defect in de activiteit van alfa-mannosidase leidt ertoe dat een persoon deze specifieke suikers niet goed kan recyclen.4
Daardoor blijven deels afgebroken chemische stoffen die mannose bevatten, bewaard in het lichaam waar ze zich in de loop der tijd opstapelen.4 Dit veroorzaakt een toenemende schade aan de cellen, die daardoor minder goed kunnen functioneren. Bij baby’s zijn er soms slechts enkele tekenen van de ziekte, maar wanneer de ziekte erger wordt, nemen de symptomen toe. De mate waarin dit gebeurt verschilt per persoon.3
De symptomen van alfa-mannosidose kunnen van persoon tot persoon erg verschillen: sommigen hebben slechts milde symptomen, maar anderen hebben matige of zelfs ernstige symptomen.1
Eerste symptomen1
Frequente oorontsteking met gehoorverlies. Toenemende aantasting van de geestelijke functies, spraak en motorische vaardigheden. In het eerste levensjaar kan er sprake zijn van een waterhoofd.1
Als tiener en twintiger1
Spierzwakte en ataxie (verstoring in coördinatie van bewegingen en balans), afwijkingen van het skelet en destructieve polyarthropathie (ontstekingen in gewrichten).1
De neuro-cognitieve ontwikkeling stopt meestal, en psychiatrische stoornissen kunnen zich manifesteren.1
Als volwassene1
Patiënten worden sociaal niet onafhankelijk.1
Er zijn maar beperkte gegevens beschikbaar over de levensverwachting voor volwassenen.
Stap 1
Introductie tot alfa-mannosidose:
van gen tot overerving