Ziekteprogressie

Alfa-mannosidose is een levenslange progressieve systemische aandoening met neuromusculaire achteruitgang en achteruitgang van het skelet in de loop van de decennia. Het moment waarop symptomen ontstaan hangt samen met de ernst van de ziekte. Bij pasgeborenen met lysosomale aandoeningen zijn er vaak nog geen duidelijke tekenen, of deze zijn mild. Hierdoor kan het stellen van de diagnose soms langer duren.1,2

De eerste tien levensjaren worden gekenmerkt door vroege ontwikkeling van gehoorverlies, vertraagde psychomotorische ontwikkeling, frequente terugkerende infecties, in het bijzonder infecties van de bovenste luchtwegen, longontstekingen en acute/ernstige ontstekingen van het middenoor.3

 

Als tieners en twintigers ontwikkelen patiënten polyarthropathie, ataxie, spierzwakte en ernstige afwijkingen van het skelet, waardoor patiënten uiteindelijk niet meer kunnen lopen. Patiënten hebben gewoonlijk afwijkingen van het skelet en gezicht, gehoorverlies, een verstandelijke beperking en immuundeficiëntie.1,4

Enstigere vormen, waarbij de aandoening in de meeste gevallen al vroeg in de kindertijd zichtbaar is, kunnen leiden tot vroegtijdig overlijden na ernstige infecties.1  Patiënten die de mildere vorm hebben worden meestal wel volwassen.1

Verschillen in de ziektepresentatie en -progressie

Wanneer een pasgeborene of baby naast gehoorverlies en stoornissen van de motorische functies ook herhaaldelijke infecties of afwijkingen van het skelet heeft, is testen op lysosomale stapelingsziektes en alfa-mannosidose gewenst. Urineonderzoeken en bloedonderzoek naar enzymactiviteit zijn betrouwbare manieren om de diagnose te stellen.1 Een genetisch onderzoek kan  bovendien de mutatie van het MAN2B1-gen, dat alfa-mannosidose veroorzaakt, opsporen.1

Deze testen kunnen bijdragen aan een tijdige diagnose en behandeling.

Eerste presentatie 1

first presentation

Eerste presentatie 1

Herhaaldelijke oorontstekingen met gehoorverlies. Progressieve aantasting van de mentale functies, spraak en motorische vaardigheden. In het eerste levensjaar kan er ook sprake zijn van een waterhoofd.

2-3 decade

Tienerjaren en twintigers 1

Spierzwakte en ataxie, afwijkingen van het skelet en destructieve polyarthropathie.
De neuro-cognitieve ontwikkeling stopt meestal en psychiatrische stoornissen kunnen zich manifesteren.

in-adulthood

Als volwassene 1

Patiënten worden sociaal niet onafhankelijk. 
Er zijn maar beperkte beschikbare gegevens beschikbaar over de levensverwachting voor volwassenen.

Prognose op de lange termijn

De prognose op de lange termijn bij deze aandoening is slecht en men maakt waarschijnlijk gedurende het hele volwassen leven een progressieve klinische achteruitgang door.1,5
Het tijdsverloop waarmee symptomen voorkomen hangt samen met de ernst van de ziekte, waarbij de ernstige vorm van de ziekte al bij baby’s zichtbaar wordt en kan leiden tot vroegtijdig overlijden na ernstige infecties.1

Bij de milde en matige vormen van alfa-mannosidose, met aanvang in de (latere) kindertijd, kan men volwassen worden.1,5

Mechanisme van de ziekte
Impact van de ziekte

  1. Malm D, and Nilssen Ø. Orphanet J Rare Dis. 2008;3:21
  2. Alpha Mannosidosis. National Organization for Rare Diseases (NORD) Factsheet 2015. https://rarediseases.org/rare-diseases/alpha-mannosidosis/. Accessed 29 January 2024
  3. Borgwardt L, Lund AM, Dali CI. Pediatr Endocrinol Rev. 2014;12Suppl1:185-191
  4. Zielonka M, Garbade SF, Kölker S, et al. J Inher Metab Dis. 2019;42(5):975-983
  5. Beck M, Olsen KJ, Wraith JE, et al. Orphanet J Rare Dis. 2013;8:88